BENG-berekening bij verbouwing: is het verplicht?
Ga je je woning verbouwen en twijfel je of je een BENG-berekeningnodig hebt? Goede vraag.
Voor nieuwbouw is BENG altijd verplicht, maar bij verbouwingen ligt dat genuanceerder.
Bij een ingrijpende renovatie kan de gemeente vergelijkbare energieprestatie-eisen toetsen en een EP-berekening verlangen.
In dit artikel lees je wanneer dat speelt, welke drempels gelden en hoe je vertraging én extra kosten voorkomt.
Wanneer kan een BENG- of EP-berekening bij verbouw nodig zijn?
Bij verbouwingen kijkt de gemeente niet alleen naar het eindresultaat, maar ook naar de omvang van de werkzaamheden. Gaat het om een paar kozijnen en wat isolatie, of pak je een groot deel van de gebouwschil en installaties aan? In dat laatste geval is er vaak sprake van een ingrijpende renovatie en kan een energieprestatieberekening verplicht zijn bij de vergunning.
Twijfel je? Vraag dit vroeg in het traject na bij je gemeente of laat ons je plannen toetsen. Zo voorkom je dat je aanvraag blijft liggen omdat er alsnog een berekening nodig blijkt.
KOVO kan jouw bouwplannen toetsen voordat je een vergunningsaanvraag doet. Zo weet je binnen één dag of een berekening verplicht is en welke variant het meest geschikt is (BENG, EP of warmteverlies).
De belangrijkste drempels bij een verbouwing
Dit zijn signalen dat een BENG- of EP-berekening waarschijnlijk aan bod komt:
- Je pakt een groot deel van de buitenschil aan (dak, gevel, vloer) en verbetert isolatie.
- Je vernieuwt of verplaatst installaties (verwarming, tapwater, ventilatie).
- Je voegt substantieel gebruiksoppervlak toe (opbouw of aanbouw).
- Je wijzigt de gebruiksfunctie van een ruimte (bijv. garage naar woonruimte).
Let op: de definitieve toets ligt bij de vergunningverlener. Ons advies: leg je plannen vroeg voor en laat ons meedenken welke berekeningen nodig zijn (BENG/EP, warmteverlies, MPG).
Wat controleert de gemeente precies?
Bij grote verbouwingen kijkt de gemeente of de energieprestatie van het gebouw na de renovatie op orde is en of je aannames realistisch zijn. Dit sluit inhoudelijk aan op de indicatoren die je ook bij nieuwbouw tegenkomt:
- BENG 1 – Energiebehoefte: warmtevraag beperken door goede isolatie en zonwering.
- BENG 2 – Primair fossiel energiegebruik: energiezuinige installaties en ventilatie.
- BENG 3 – Hernieuwbare energie: duurzame opwek via PV, WTW of warmtepomp.
Een nette uitwerking in een rapport volgens NTA 8800 voorkomt discussie en versnelt de afhandeling van je vergunning.
Veelgemaakte fouten bij verbouwingen
1. Te laat schakelen
Pas na de vergunningsindiening ontdekken dat er een berekening mist — dat leidt tot vertraging en dubbele kosten.
2. Onvolledige tekeningen
Ontbrekende isolatie- of installatiedetails maken een betrouwbare berekening onmogelijk.
3. Onrealistische aannames
Te optimistische Rc-waarden of rendementen komen bij toetsing naar boven. Werk altijd met realistische waarden.
4. Installaties vergeten
Alleen de schil verbeteren is niet genoeg — de installaties moeten matchen met de nieuwe energievraag.
Stappenplan: zo pak je het slim aan
Met dit stappenplan verklein je de kans op verrassingen en voldoe je aan alle eisen zonder vertraging:
1) Quickscan plannen
We toetsen of een energieprestatieberekening nodig is en welke berekeningsvariant past bij jouw verbouwing.
2) Warmteverlies per ruimte
We maken een warmteverliesberekening zodat de installaties goed zijn gedimensioneerd.
3) EP-berekening (NTA 8800)
We rekenen de energieprestatie door, toetsen aan de eisen en zoeken optimale combinaties.
4) Advies & optimalisaties
We adviseren verbeteringen, zoals extra isolatie, kierdichting, balansventilatie of (hybride) warmtepomp.
5) Dossier voor vergunning
We leveren een compleet rapport inclusief onderbouwing en koppeling met MPG indien vereist.
Hoe verhoudt dit zich tot nieuwbouw?
Voor nieuwbouw is een BENG-berekening altijd verplicht. Bij verbouwingen hangt de verplichting af van de omvang en impact van je project. In de praktijk vragen steeds meer gemeenten ook bij renovaties om een solide energieprestatieberekening, zodat ze kunnen beoordelen of je plan toekomstbestendig is.
Wil je weten hoe zo’n rapport eruitziet? Bekijk ons voorbeeld van een BENG-berekening.
BENG-berekening bij verbouwing: vaak slim om te laten maken
Ook al is een BENG-berekening niet altijd formeel verplicht bij verbouw, in de praktijk voorkomt het veel problemen. Je hebt zekerheid richting de gemeente, voorkomt vertraging en krijgt bovendien advies om je woning energiezuiniger te maken. Daarmee levert het rapport vaak meer op dan het kost.