BENG – wat betekent het en hoe werkt de BENG-berekening?
Stel: je wilt een woning bouwen of verbouwen. De tekeningen zijn klaar, de vergunning bijna rond tot de gemeente vraagt om een BENG-berekening. Wat is dat precies, en hoe regel je het snel? In dit artikel leggen we het stap voor stap uit, zodat jij zonder vertraging verder kunt bouwen.
In 2 minuten snappen wat BENG is? Bekijk de officiële uitleg van de RVO hieronder.
Wat is BENG?
BENG staat voor Bijna EnergieNeutrale Gebouwen. Sinds 1 januari 2021 is het wettelijk verplicht om voor elk nieuwbouwproject of grote renovatie aan te tonen dat het gebouw voldoende energiezuinig is. Die toets gebeurt met de BENG-berekening, uitgevoerd volgens de NTA 8800. De resultaten moeten voldoen aan de grenswaarden uit het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl).
De berekening kijkt naar de totale energieprestatie van het ontwerp — dus niet alleen naar isolatie of zonnepanelen, maar ook naar ventilatie, installaties en warmteterugwinning. Daarmee vormt BENG de moderne opvolger van de oude EPC-norm.
Kort gezegd: zonder goedgekeurde BENG-berekening krijg je geen omgevingsvergunning. Het rapport wordt opgesteld door een gecertificeerde EP-adviseur en ingediend samen met de bouwtekeningen. De gemeente controleert vervolgens of het ontwerp voldoet aan de eisen.
Waarom is BENG verplicht?
De overheid wil dat nieuwe gebouwen bijdragen aan de klimaatdoelen en de afhankelijkheid van fossiele energie verminderen. Door strengere eisen te stellen via de BENG-systematiek wordt bouwen niet alleen duurzamer maar ook toekomstbestendiger.
- Lagere energiebehoefte → minder CO₂-uitstoot
- Meer gebruik van hernieuwbare bronnen zoals PV en warmtepompen
- Gezondere binnenklimaatomstandigheden door betere ventilatie
De wettelijke basis van BENG ligt in het Bbl. Voor praktische richtlijnen verwijst de overheid naar de IPLO-website en de RVO-pagina over BENG.
De achtergrond – van EPC naar BENG
Tot 2021 werd de energieprestatie van gebouwen in Nederland uitgedrukt met de Energieprestatiecoëfficiënt (EPC). Die methode gaf één getal — hoe lager, hoe beter. Maar de EPC bleek onvoldoende aan te sluiten bij de Europese doelstellingen uit de EPBD-richtlijn en hield te weinig rekening met duurzame opwek en gebruikscomfort.
Daarom is de EPC vervangen door BENG: een systeem met drie duidelijk afgebakende indicatoren (energiebehoefte, fossiel verbruik en hernieuwbare energie). Zo wordt niet alleen gekeken naar verbruik, maar ook naar de kwaliteit van de gebouwschil én de herkomst van de energie. BENG geeft daarmee een realistischer beeld van de werkelijke duurzaamheid van een gebouw.
Voor ontwerpers en ontwikkelaars betekent dit een verschuiving: de balans tussen isolatie, installaties en duurzame opwek moet opnieuw worden berekend. Waar vroeger een beetje extra PV-oppervlak de EPC nog kon redden, moet nu het hele concept kloppen. Dat vraagt om goede afstemming tussen architect, adviseur en installateur — iets waar KOVO dagelijks bij ondersteunt.
Meer weten over de technische werking van BENG? Lees verder in sectie 2 waar we de drie indicatoren uitgebreid toelichten.
De drie BENG-indicatoren uitgelegd
De BENG-berekening beoordeelt elk gebouw op drie vaste pijlers. Samen bepalen ze of een ontwerp energiezuinig genoeg is en in aanmerking komt voor een omgevingsvergunning.
BENG 1 – Energiebehoefte (kWh/m² · jaar)
Deze indicator toont hoeveel warmte of koeling het gebouw nodig heeft om comfortabel te blijven. Een lage energiebehoefte betekent dat de schil goed geïsoleerd is en warmteverlies beperkt blijft.
- Hoogwaardige isolatie en kierdichting
- Optimale glaskeuze en zonwering
- Passieve oriëntatie – maximaal profiteren van zonlicht
BENG 2 – Primair fossiel energiegebruik (kWh/m² · jaar)
Hier wordt berekend hoeveel fossiele energie nog nodig is voor verwarming, ventilatie, warm water en koeling. Hoe lager dit getal, hoe minder afhankelijk het gebouw is van gas of niet-duurzame elektriciteit.
- Gebruik van warmtepomp in plaats van gasketel
- Ventilatie met warmteterugwinning (WTW)
- Efficiënte regeling van verwarming en koeling
BENG 3 – Aandeel hernieuwbare energie (%)
Het percentage van het totale energieverbruik dat wordt opgewekt via duurzame bronnen. Denk aan zonne-energie, bodemwarmte of biomassa.
- Zonnepanelen (PV of PVT-panelen)
- Zonneboiler of thermische collector
- Bodem- of luchtwarmtepomp
De exacte grenswaarden verschillen per gebruiksfunctie (woning, utiliteit, renovatie). Raadpleeg de actuele tabellen op IPLO.
BENG, EPC en energielabel – wat is het verschil?
De overgang van EPC naar BENG zorgde voor veel vragen. Waar de EPC één enkel getal gaf, kijkt BENG naar drie afzonderlijke indicatoren. Daardoor wordt het duidelijker wáár een gebouw goed of juist slecht scoort.
| Aspect | BENG-berekening | EPC | Energielabel |
|---|---|---|---|
| Moment | Vooraf bij ontwerp / vergunning | Vooraf – vervangen sinds 2021 | Achteraf bij oplevering |
| Wat wordt getoetst? | Energiebehoefte, fossiel verbruik, hernieuwbare opwek | Eén totaalgetal voor energieprestatie | Werkelijke prestatie van gerealiseerd gebouw |
| Norm / methode | Alle berekeningen volgens NTA 8800 | ||
| Toepassing | Vergunningsplichtige projecten | Niet meer van toepassing | Verkoop, verhuur, oplevering |
Samengevat: BENG beoordeelt het ontwerp – het energielabel beoordeelt het resultaat. Beide gebruiken dezelfde rekenmethode, maar dienen een ander doel.
Wanneer heb je een BENG-berekening nodig?
Je hebt een BENG-berekening nodig zodra je een omgevingsvergunning aanvraagt voor:
- Nieuwbouw van woningen of utiliteitsgebouwen
- Ingrijpende renovaties waarbij de schil of installaties substantieel wijzigen
- Projecten waarbij je de energieprestatie moet aantonen richting gemeente of opdrachtgever
Ook zelfbouwers vallen hieronder: laat je woning door een erkend adviseur berekenen vóórdat de vergunning wordt ingediend.
Wie mag een BENG-berekening uitvoeren?
Alleen een gecertificeerde EP-adviseur mag een officiële BENG-rapportage opstellen. KOVO werkt met erkende software (Uniec 3) en levert rapporten die direct voldoen aan de eisen van de gemeente. Onze adviseurs controleren daarnaast of jouw ontwerp ook in de praktijk goed presteert – een waardevolle check vóór de bouw.
Wil je weten hoe zo’n rapport eruitziet? Bekijk het voorbeeld van een BENG-berekening.
De samenhang met MPG en BBL
De BENG-eisen staan niet op zichzelf. Bij nieuwbouw toetsen gemeenten ook op de Milieuprestatie Gebouwen (MPG) en de regels uit het Besluit bouwwerken leefomgeving (BBL). Samen bepalen deze kaders of jouw ontwerp voldoet aan de duurzaamheids- en milieunormen.
- BENG → energieprestatie van het gebouw
- MPG → milieubelasting van gebruikte materialen
- BBL → juridisch kader voor vergunningverlening
Door de berekeningen parallel uit te voeren bespaar je tijd en voorkom je dubbele aanpassingen aan het ontwerp. KOVO stemt deze trajecten op elkaar af zodat de rapportages samen één helder geheel vormen.
Wat kost een BENG-berekening?
De prijs van een BENG-berekening hangt af van het type gebouw, de complexiteit en de volledigheid van je tekeningen. KOVO werkt met vaste richtprijzen, zodat je precies weet waar je aan toe bent. Onze offertes zijn transparant, zonder verrassingen achteraf.
| Type gebouw | Vanafprijs | Indicatieve doorlooptijd |
|---|---|---|
| Eengezinswoning | € 350 | 2 – 3 werkdagen |
| Appartement(en) / seriematig project | € 750 | 3 – 5 werkdagen |
| Utiliteitsgebouw | Op aanvraag | Afhankelijk van omvang |
Heb je meerdere berekeningen tegelijk nodig (bijv. BENG + MPG + TO-juli)? Dan combineren we de trajecten voor een scherpe totaalprijs en één duidelijk rapport.
Hoe verloopt een BENG-traject bij KOVO?
Een BENG-berekening hoeft niet ingewikkeld te zijn. Met een duidelijke planning en goede communicatie kun je binnen enkele dagen beschikken over een compleet en goedgekeurd rapport.
1) Intake & stukken
Je levert de bouwtekeningen, Rc-waarden, installatiekeuzes en energiedata aan. We controleren direct of alle informatie compleet is en stellen bij nodig vragen.
2) Berekening & optimalisatie
Onze gecertificeerde EP-adviseurs voeren de berekening uit in Uniec 3. Blijkt een indicator te hoog? Dan adviseren we gericht hoe je de waarden verbeterd krijgt.
3) Rapport & indiening
Je ontvangt een volledig rapport conform de NTA 8800, inclusief samenvatting voor de gemeente. Klaar voor de vergunning en voor de bouw!
Gemiddelde doorlooptijd: 2 – 5 werkdagen vanaf een compleet dossier.
Praktijkvoorbeeld – snelle berekening, tevreden klant
Een aannemer uit Drenthe klopte bij ons aan met een nieuwbouwproject van 12 woningen. De gemeente vereiste een BENG-rapportage binnen één week voor de vergunning. Binnen drie dagen leverde KOVO alle rapporten volgens de NTA 8800 – inclusief optimalisaties voor warmtepompen en zonnepanelen. Resultaat: alle woningen voldeden ruim aan de eisen en het project kon zonder vertraging verder.
Deze casus laat zien dat een goede BENG-berekening meer is dan een verplichte formule. Het biedt inzicht in energieprestatie en helpt ontwikkelaars om ontwerpen slimmer en duurzamer te maken.
Veelgestelde vragen over BENG
Is een BENG-berekening ook verplicht voor verbouwingen?
Ja, bij ingrijpende renovaties waarbij de gebouwschil of installaties worden aangepast. Bij kleine aanpassingen is de berekening niet altijd verplicht, maar wel zinvol voor energie-inzicht.
Kan ik zelf een BENG-berekening maken?
Alleen gecertificeerde EP-adviseurs mogen een officiële rapportage indienen. Wel kun je met onze voorbereidingschecklist al veel gegevens zelf verzamelen.
Wat als mijn ontwerp niet voldoet aan de BENG-eisen?
Wij herrekenen het ontwerp en adviseren gericht hoe je de indicatoren verbeterd krijgt – meestal door kleine aanpassingen aan isolatie of opwek.
Wat is het verschil tussen BENG en MPG?
BENG gaat over energieprestatie, MPG over milieubelasting van materialen. Samen vormen ze de duurzaamheids-toets voor nieuwe gebouwen.
Hoe lang blijft een BENG-rapport geldig?
Zolang het ontwerp niet wijzigt. Pas je de installaties of isolatie aan, dan moet de berekening worden geactualiseerd.
Wat gebeurt er na de oplevering?
Na de bouw kan een energielabel-adviseur het gerealiseerde gebouw opnieuw meten volgens dezelfde methodiek. Zo zie je of de uitvoering overeenkomt met de berekende waarden.
Waarom KOVO kiezen voor jouw BENG-berekening?
- Ervaring & certificering: wij werken met erkende EP-adviseurs volgens NTA 8800.
- Snelheid & service: rapport binnen 2–5 werkdagen na ontvangst van stukken.
- Praktisch advies: niet alleen berekenen, maar ook meedenken over ontwerpoptimalisatie.
- Transparante kosten: vaste prijzen en duidelijke offertes.
- Compleet pakket: BENG + MPG + TO-juli mogelijk in één traject.
Bronnen & richtlijnen
- RVO – Energieprestatie / BENG
- IPLO – Energiezuinigheid & BENG
- Besluit bouwwerken leefomgeving (BBL)
- NTA 8800 – Bepalingsmethode voor energieprestatie van gebouwen